Επηρεάζουν τα ταξίδια το βιολογικό μας ρολόι;

​​

Οι πολύωρες πτήσεις όταν χρειάζεται να ταξιδέψουμε σε έναν προορισμό με μεγάλη διαφορά ώρας από τον τόπο εκκίνησης, συνεπάγονται αλλαγές στο καθιερωμένο μας πρόγραμμα και προκαλεί διαταραχές που διαφέρουν ανάλογα με τον κάθε οργανισμό. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται jet lag ή αλλιώς κιρκαδική (circadian) δυσρυθμία και έχει επιπτώσεις όπως πονοκέφαλο, αδυναμία συγκέντρωσης, προβλήματα μνήμης, δυσκολία όσον αφορά τη διαδικασία του ύπνου και έντονη κόπωση.

​

"Jet lag" ή Κιρκαδική (Circadian) δυσρυθμία

​

Ο κιρκαδικός ρυθμός, ρυθμίζει τις φυσικές, ψυχικές και συμπεριφορικές αλλαγές του ατόμου, που συμβαίνουν στη διάρκεια μιας ημέρας (24 ωρών). Το Circadian σημαίνει "περίπου μια μέρα" και προέρχεται από τα Λατινικά: "circa" (περίπου-γύρω) και "diem" (ημέρα).

​

Το ανθρώπινο σώμα προστατεύεται από το εσωτερικό βιολογικό ρολόι του κιρκάδιου ρυθμού που μας λέει πότε πρέπει να είμαστε ξύπνιοι και πότε πρέπει να κοιμηθούμε, ανάλογα με την ύπαρξη φωτός στο περιβάλλον. To jet lag εμφανίζεται όταν το εσωτερικό μας ρολόι απορρυθμίζεται, δηλαδή παραμένει στον προγραμματισμό που έχουμε στον τόπο διαμονής μας και δεν προσαρμόζεται στον προγραμματισμό που οφείλει να έχει στον τόπο προορισμού μας.

 

Το βιολογικό ρολόι του οργανισμού μας δηλαδή ο κιρκαδικός ρυθμός βρίσκεται στην περιοχή του εγκεφάλου μας που ονομάζεται υποθάλαμος, κοντά στο οπτικό νεύρο, συγχρονίζοντας το σώμα μας ώστε να αναγνωρίζει τη χρονική στιγμή που αυξάνεται ή μειώνεται η τάση για ύπνο.

 

Ο υποθάλαμος στέλνει σήματα σε διάφορες περιοχές του εγκεφάλου που ανταποκρίνονται στο φως ώστε να συγχρονίσουν τις λειτουργίες του σώματος. Η επικοινωνία γίνεται με την ορμόνη μελατονίνη η οποία εκκρίνεται από τον εγκέφαλο στο αίμα και προκαλεί την αίσθηση της υπνηλίας. Αυτό που αναγκάζει το κεντρικό ρολόι να δώσει εντολή για έκκριση μελατονίνης είναι η πληροφορία που δέχεται για την ποσότητα του φωτός μέσω του οπτικού νεύρου.  Στο φως (π.χ. του ήλιου) ο επίφυτος αδένας αναστέλλει την παραγωγή μελατονίνης, ενώ τα επίπεδα της μελατονίνης στο σώμα αυξάνονται αργότερα με το σκοτάδι και δίνουν το σύνθημα του ύπνου.

​

Για παράδειγμα: αν ξεκινήσουμε στις 6 το πρωί από την Αθήνα και μετά από σχεδόν 17 ώρες πτήση (μαζί με την αναμονή στο αεροδρόμιο ανταπόκρισης) φτάσουμε στον προορισμό μας στο Λος Άντζελες όπου είναι 1 το μεσημέρι, το βιολογικό μας ρολόι λειτουργεί σαν να μην έχει προσαρμοστεί στην αλλαγή. Στην πραγματικότητα το εσωτερικό ρολόι έχει μετρήσει 17 ώρες και θεωρεί ότι είναι μεσάνυχτα και έχει ετοιμαστεί για ύπνο έχοντας ήδη εκκρίνει μπόλικη μελατονίνη, αλλά ο λαμπερός ήλιος στέλνει σήμα στο οπτικό μας νεύρο ότι είναι μεσημέρι.

 

Μερικές συμβουλές

​

Βασικές συμβουλές που πρέπει να λάβετε υπόψη σας για να μειώσετε την επίδραση του jet lag και να ενισχύσετε την προσαρμογή σας στη ζώνη ώρας του τόπου προορισμού σας, είναι:

​

• Ρυθμίστε τις ώρες ύπνου σύμφωνα με τον προγραμματισμό του τόπου προορισμού σας.

• Ενυδατωθείτε όσο μπορείτε περισσότερο, πίνοντας κυρίως νερό.

• Μην πίνετε καφέ ή ποτά με καφεΐνη εάν πρέπει να προσγειωθείτε τη νύχτα, καθώς θα κάνουν πιο δύσκολη την προσπάθεια σας να κοιμηθείτε.

• Μην πίνετε αλκοόλ, ειδικά κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Καθώς θα μειώνεται η επίδραση του, θα αισθάνεστε πιο κουρασμένοι και αφυδατωμένοι.

• Προσπαθήστε να κοιμηθείτε κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, ειδικά τις ώρες που είναι νύχτα στον τόπο προορισμού σας. Μεγάλη βοήθεια μπορεί να αποτελέσουν ένα μαξιλάρι και μία κουβέρτα ώστε να αποφύγετε τον κρύο κλιματισμό. Επίσης οι ωτοασπίδες και μια μάσκα ματιών θα σας βοηθήσουν να ξεκουραστείτε καλύτερα (το σκοτάδι θα ενισχύσει την παραγωγή της μελατονίνης, η οποία βοηθά να κοιμηθούμε πιο γρήγορα και ρυθμίζει τις όποιες διαταραχές του ύπνου)

• Πάρτε κάποιο συμπλήρωμα διατροφής με βάση τη μελατονίνη, όπως το Morpheo, τα οποία αποτελούν μεγάλη βοήθεια στην προσπάθεια σας να κοιμηθείτε σε ώρες που δεν έχετε συνηθίσει και μειώνουν την επίδραση του jet lag. 

• Τέλος ρυθμίστε το ρολόι σας στην ώρα της χώρας που θα επισκεφτείτε, ώστε να προσαρμοστείτε ευκολότερα στο νέο σας πρόγραμμα.

​

 Για περισσότερες πληροφορίες για το Morpheo ρωτήστε το φαρμακοποιό σας ή επισκεφτείτε το www.becalm.gr

 

Καλό σας ταξίδι!

​

​

​

Δεκέμβριος 2018